بررسی استانداردهای ایمنی در نصب و راه‌اندازی سیستم‌های ابزار دقیق در محیط‌های خطرناک

نصب و راه‌اندازی سیستم‌های ابزار دقیق | در محیط‌های صنعتی پرخطر مانند پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، معادن، نیروگاه‌ها و صنایع شیمیایی، ایمنی یکی از اولویت‌های اساسی است. تجهیزات ابزار دقیق در این صنایع باید به گونه‌ای طراحی و نصب شوند که ریسک انفجار، نشتی گاز، شوک الکتریکی و خرابی‌های مکانیکی را به حداقل برسانند.

نصب صحیح و استفاده از استانداردهای بین‌المللی، نقش کلیدی در تضمین ایمنی تجهیزات ابزار دقیق دارد. در این مقاله، استانداردهای ایمنی معتبر جهانی مانند ATEX، IECEx، NFPA 70، ANSI/ISA 60079 و SIL را بررسی کرده و نکات کلیدی در ایمن‌سازی سیستم‌های ابزار دقیق را تحلیل می‌کنیم.

اگر قصد خرید ابزار دقیق را دارید، به فروشگاه ما سری بزنید!

۱. استانداردهای بین‌المللی برای نصب و راه‌اندازی سیستم‌های ابزار دقیق در محیط‌های خطرناک

استاندارد ATEX (اروپا) – تجهیزات مقاوم در برابر انفجار

ATEX (Atmosphères Explosibles) یک استاندارد اروپایی است که برای تجهیزات الکتریکی و مکانیکی در محیط‌های مستعد انفجار اعمال می‌شود.

دو دستورالعمل کلیدی ATEX:
ATEX 2014/34/EU: مربوط به طراحی و تولید تجهیزات مقاوم در برابر انفجار.
ATEX 1999/92/EC: مربوط به ایمنی کارکنان در محیط‌های خطرناک.

نحوه اعمال ATEX:
تجهیزات ابزار دقیق باید دارای کلاس‌بندی EX d (ضد انفجار) یا EX i (ایمن ذاتی) باشند.
محیط‌های صنعتی بر اساس میزان خطر انفجار به Zone 0, 1, 2 برای گاز و Zone 20, 21, 22 برای گرد و غبار تقسیم‌بندی می‌شوند.

 استاندارد IECEx (بین‌المللی) – جایگزین جهانی برای ATEX

استاندارد IECEx (International Electrotechnical Commission System for Certification to Standards Relating to Equipment for Use in Explosive Atmospheres) یک سیستم جهانی برای تجهیزات مقاوم در برابر انفجار است که در کشورهای خارج از اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایای IECEx نسبت به ATEX:
پوشش جهانی و سازگاری بیشتر (مورد تأیید کشورهای استرالیا، کانادا، چین، ژاپن، آمریکا و…)
آزمایش‌های سختگیرانه‌تر روی تجهیزات ابزار دقیق
شامل دستورالعمل‌های نصب، راه‌اندازی و تعمیرات تجهیزات در محیط‌های خطرناک

استاندارد NFPA 70 و NEC (ایالات متحده) – کد ایمنی الکتریکی

استاندارد NFPA 70 (National Fire Protection Association) که با عنوان NEC (National Electrical Code) نیز شناخته می‌شود، دستورالعمل‌هایی برای ایمنی تجهیزات الکتریکی در محیط‌های صنعتی پرخطر ارائه می‌دهد.

نکات کلیدی NEC:
دسته‌بندی مناطق خطرناک به Class I, II, III (بر اساس نوع مواد قابل اشتعال)
طراحی و نصب سیستم‌های ارتینگ و اتصال به زمین برای کاهش خطر جرقه
مقررات برای محفظه‌های الکتریکی مقاوم در برابر نفوذ گازها و گرد و غبار

 استاندارد ANSI/ISA 60079 – مقررات آمریکایی برای محیط‌های مستعد انفجار

این استاندارد توسط انجمن ابزار دقیق و اتوماسیون آمریکا (ISA) توسعه یافته و با استاندارد IEC 60079 همخوانی دارد.

نکات کلیدی ANSI/ISA 60079:
ایمن‌سازی تجهیزات ابزار دقیق بر اساس روش‌های مختلف مانند:‌

• ضد انفجار (Explosion Proof – Ex d)
• ایمن ذاتی (Intrinsic Safety – Ex i)
• محفظه‌های ضد انفجار (Ex e و Ex p)
  دستورالعمل‌هایی برای نحوه کابل‌کشی و نصب سنسورها در محیط‌های خطرناک

 استاندارد SIL (Safety Integrity Level) – سطح یکپارچگی ایمنی

SIL (سطح یکپارچگی ایمنی) یک معیار جهانی برای سنجش قابلیت اطمینان و ایمنی سیستم‌های ابزار دقیق است.

SIL شامل ۴ سطح ایمنی است:
1: کمترین سطح ایمنی – مناسب برای فرآیندهای غیرحیاتی
2: سطح متوسط – استفاده در سیستم‌های کنترل فرآیند
3: سطح ایمنی بالا – مورد نیاز در صنایع حساس مانند پالایشگاه‌ها
4: بیشترین سطح ایمنی – کاربرد در نیروگاه‌های هسته‌ای و سیستم‌های نظامی

چرا SIL اهمیت دارد؟
افزایش قابلیت اطمینان سیستم‌های ابزار دقیق در شرایط بحرانی
کاهش احتمال خرابی‌های خطرناک در محیط‌های پرریسک
انتخاب تجهیزات بر اساس میزان خطرات فرآیندی

۲. نکات کلیدی برای تضمین ایمنی در نصب و راه‌اندازی سیستم‌های ابزار دقیق

۱. انتخاب تجهیزات مناسب با تأییدیه ATEX یا IECEx
سنسورها، فلومترها، سطح‌سنج‌ها و ترانسمیترهای فشار باید دارای گواهینامه ضد انفجار یا ایمن ذاتی باشند.

۲. استفاده از کابل‌کشی و اتصالات مخصوص محیط‌های خطرناک
کابل‌ها باید دارای پوشش مقاوم در برابر حرارت، مواد شیمیایی و گازهای قابل اشتعال باشند.
استفاده از سیستم ارتینگ صنعتی و محفظه‌های ضد انفجار برای تجهیزات الکتریکی.

۳. رعایت استانداردهای سیم‌کشی و محفظه‌های ضد جرقه
در مناطق Class I, II, III تجهیزات باید در محفظه‌های NEMA 7 یا NEMA 9 قرار گیرند.

۴. بررسی دوره‌ای سیستم‌ها و انجام تست‌های ایمنی
استفاده از تکنیک‌های کالیبراسیون پیشرفته برای اطمینان از عملکرد صحیح سنسورها.
تست‌های دوره‌ای تشخیص نشتی گاز، بررسی دمای محیط و ارزیابی ریسک انفجار.

۵. استفاده از سیستم‌های کنترل ایمنی (SIS) و استاندارد SIL
در صنایع پرخطر مانند پتروشیمی، استفاده از سیستم‌های SIS (Safety Instrumented System) بر اساس سطح SIL بسیار حیاتی است.

جمع‌بندی

ایمنی در نصب و راه‌اندازی سیستم‌های ابزار دقیق در محیط‌های خطرناک به رعایت استانداردهای بین‌المللی و اجرای صحیح دستورالعمل‌های ایمنی بستگی دارد.

استانداردهای ATEX و IECEx تجهیزات ضد انفجار را تعریف می‌کنند.
NFPA 70 و NEC دستورالعمل‌های ایمنی برای تجهیزات الکتریکی را مشخص می‌کنند.
SIL سطح یکپارچگی ایمنی تجهیزات را تضمین می‌کند.

با اجرای دقیق این استانداردها، صنایع می‌توانند خطرات احتمالی را کاهش داده، بهره‌وری تجهیزات را افزایش دهند و از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کنند.

🚀 ایمنی ابزار دقیق، کلید موفقیت در محیط‌های صنعتی پرخطر است!